De naam Socialistische Partij (SP) gaat terug tot 22 oktober 1972, toen de in 1971 opgerichte Kommunistiese Partij Nederland/marxisties-leninisties die benaming aannam. De SP ontwikkelde zich van een maoïstische groepering tot een sociaaldemocratische partij. In 1994 kwam zij in de Tweede Kamer, mede door toedoen van partijleider Jan Marijnissen. Na hem waren Agnes Kant (2008-2010) en Emile Roemer (2010-2017) partijleider. Roemer behaalde in 2017 bij de Tweede Kamerverkiezingen 14 zetels. In december van dat jaar werd hij opgevolgd door Lilian Marijnissen. Met haar als lijsttrekker verloor de SP bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 vijf zetels.